Spośród szeregu spraw dotyczących majątku jedną z istotnych jest postępowanie w przedmiocie podziału majątku wspólnego.
Czym jest sprawa o podział majątku wspólnego?
Jeżeli myślimy o podziale majątku najczęściej, i zarazem słusznie, kojarzy nam się to z małżeństwem, ze wspólnie zarobionymi pieniędzmi, wspólnie zakupionymi nieruchomościami i innymi przedmiotami nabytymi w trakcie trwania związku małżeńskiego. Niestety w sytuacji, gdy związek małżeński ulega rozwiązaniu lub kiedy powstaje ustrój rozdzielności majątkowej na mocy orzeczenia sądu lub z mocy prawa, najczęstszym następstwem takiego zdarzenia prawnego jest konieczność przeprowadzenia postępowania o podział majątku wspólnego.
Czym jest wspólność majątkowa łączna?
Nie można zapomnieć, że w myśl Kodeksu cywilnego, części dotyczącej zasad funkcjonowania współwłasności, wspólność majątkowa małżeńska jest specyficznym rodzajem owej współwłasności, albowiem ma charakter wspólności łącznej.
Oznacza to że w trakcie jej trwania małżonkowie nie mają prawa żądać podziału takiego majątku ani zbywać samodzielnie składników tego majątku. Wspólność majątkowa małżeńska prowadzi do sytuacji, że nie możemy mówić o udziałach małżonków w takim majątku.
Kiedy można wszcząć sprawę o podział majątku wspólnego?
Z uwagi na powyższe ze sprawą o podział majątku wspólnego będziemy mieli do czynienia dopiero w momencie m.in. uprawomocnienia się wyroku rozwodowego lub uprawomocnienia się wyroku w sprawie o ustanowienie rozdzielności majątkowej, ewentualnie gdy taka rozdzielność powstanie z mocy prawa (np. przy ogłoszeniu upadłości konsumenckiej małżonka). Na marginesie można jeszcze wskazać, że w przypadku sprawy o ustanowienie rozdzielności możliwe jest za wnioskowanie o to, aby sąd ustalił ową rozdzielność z datą wsteczną, co jest szczególnie istotne, gdy małżonkowie nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego ani nie mają wspólnych wydatków, i gdy każdy z małżonków nie posiada wiedzy na temat poczynań finansowych drugiej strony.
Jak rozpocząć sprawę o podział majątku wspólnego?
Rozpoczęcie postępowania o podział majątku wspólnego za każdym razem musi być poprzedzone dogłębną i konkretną analizą stanu faktycznego sprawy, w tym finansów małżeństwa, posiadanych ruchomości i nieruchomości oraz innych praw przysługujących małżonkom w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej. Należy w prawidłowy sposób ustalić źródła majątku wspólnego oraz wszystkie elementy wskazane w artykule 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, czyli przedmioty, które stanowią majątek odrębny małżonka (do czego zaliczyć możemy darowiznę, spadkobranie, wierzytelności z tytułu umowy o pracę, nagrody w konkursach, odszkodowania za szkody na osobie konkretnego małżonka i inne). Jest to niezwykle ważne z punktu widzenia żądań, jakie mogą pojawić się w trakcie sprawy o podział majątku wspólnego, w tym zwłaszcza o ustalenie zakresu majątku wspólnego, sposób jego podziału, jak również rozliczenie nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny małżonków oraz z majątku wspólnego małżonków na majątek osobisty każdego z nich.
Jakie są etapy postępowania o podział majątku wspólnego?
Po merytorycznej analizie okoliczności sprawy, przytoczonych i przedstawionych w dokumentacji przez Klienta, następuje kolejny etap, to jest sporządzenie i złożenie wniosku o podział majątku wspólnego do właściwego sądu rejonowego. Do takiego wniosku załącza się wszelkie dokumenty związane poszczególnymi składnikami majątku, jak również stosowne pełnomocnictwa i opłaty skarbowe oraz sądowe.
W momencie, kiedy wniosek trafia do sądu podlega ono badaniu pod kątem formalnym, a następnie przydzielona zostaje odpowiednia sygnatura, która będzie przypisana do danej sprawy do jej zakończenia w danej instancji.
W toku postępowania o podział majątku wspólnego toczą się rozprawy, w trakcie których dochodzi do składania wyjaśnień przez zainteresowanych, składania wniosków formalnych oraz dowodowych, składania zeznań przez świadków oraz roztrząsania wyników postępowania dowodowego, co w końcowym etapie prowadzi do wydania przez sąd postanowienia o podziale majątku wspólnego.
To postanowienie kończy etap pierwszej instancji w postępowaniu o podział majątku wspólnego. W dalszej kolejności strona niezadowolona z rozstrzygnięcia jest uprawniona do złożenia wniosku o uzasadnienie takiego postanowienia, a następnie do złożenia apelacji w terminie wynikającym z kodeksu postępowania cywilnego. Podstawą takiej apelacji mogą być różnego rodzaju zarzuty dotyczące ustalenia składu majątku wspólnego, ustalenia charakteru poszczególnych wydatków czy kwestii przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego.
W wyniku złożenia apelacji sprawa zostaje skierowana do postępowania przed sądem drugiej instancji, który analizuje sprawę w zakresie złożonej apelacji, jak również pod kątem zgodności z prawem. Postanowienie sądu drugiej instancji jest prawomocne z chwilą publikacji, co oznacza, że w przypadku zmiany orzeczenia sądu pierwszej instancji przez sąd odwoławczy nie ma możliwości ponownie odwoływać się od tego wyroku w trybie zwyczajnym.
W zależności od wielkości przedmiotu zaskarżenia, czyli wysokości kwoty o którą się spieramy możliwe jest złożenie w sprawie o podział majątku wspólnego skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego. Trzeba mieć jednak na względzie, że Sąd Najwyższy jest sądem prawa, przez co bada on naruszenia prawa materialnego i procesowego, nie badając stricte kwestii ustaleń faktycznych dokonanych w sprawie.
We wszystkich ww. etapach postępowania pomocne okażą się usługi Multikancelarii, gdzie odpowiedni specjaliści z zakresu prawa oraz finansów będą w stanie udzielić pomocy prawnej w żądanym przez Klienta zakresie, tak, aby zrealizowane zostały wszelkie uprawnienia nadane mu przepisami prawa.