Zapewne wiele z nas słyszało kiedyś o zachowku. Jesteśmy w stanie połączyć to pojęcie z prawem spadkowym, z dziedziczeniem, ale również z możliwością pozyskania jakichś pieniędzy, niemniej często błądzimy w zakresie tego kiedy i w jakiej wysokości zachowek faktycznie nam się należy.
Ten krótki tekst pozwoli Ci, Szanowny Kliencie, aby pokrótce usystematyzować swoją wiedzę na temat zachowku i być może podjąć decyzję o zainicjowaniu sprawy w tym zakresie.
W pierwszej kolejności w kilku zdaniach należy odnieść się do podstawowych zasad dziedziczenia, albowiem wiedza w tym zakresie będzie rzutować w dalszej kolejności na sam fakt nabycia uprawnienia do zachowku.
Z momentem śmierci danej osoby następuje również otwarcie spadku, czyli punkt początkowy związany z powstaniem masy spadkowej, jak również powołania do dziedziczenia spadkobierców. To właśnie na moment otwarcia spadku ustalamy jakie przedmioty wchodziły w skład spadku po zmarłym, które nieruchomości stanowiły jego własność itp.
I o ile możemy sobie doskonale zdawać sprawę z tego, jaki jest krąg spadkobierców, oraz że my osobiście do niego należymy lub nie, to nie zwalnia nas z obowiązku podjęcia czynności celem uzyskania postanowienia sądu w zakresie stwierdzenia nabycia spadku po zmarłym lub notarialnego poświadczenia dziedziczenia.
W ten bowiem sposób formalnie ustalimy krąg rzeczywistych spadkobierców zmarłego, ale również takie osoby, które wg Kodeksu cywilnego powinny być spadkobiercami, ale do tego spadku nie zostały powołane (np. celowo pominięte w testamencie).
Już w tym momencie uzyskujemy pierwszą informacje na temat zachowku, to jest ustalamy krąg osób, którym taki zachowek będzie się należał.
W najczęściej spotykanej konfiguracji prawo do zachowku uzyskują te osoby, które zostały pominięte przez spadkodawcę w sporządzonym za życia testamencie. Może się bowiem zdarzyć, że spadkodawca za życia sporządzi własnoręcznie lub w formie aktu notarialnego testament, gdzie do całości spadku powoła osobę spoza rodziny (przyjaciela, partnera z nieformalnego związku). Wówczas spadkobiercy (a krąg uprawnionych do zachowku to zstępni, małżonek i rodzice spadkobiercy), którzy w drodze dziedziczenia ustawowego powinni dziedziczyć, zostają w rzeczywistości z pustymi rękami.
Z drugiej strony, nawet jeżeli dojdzie do dziedziczenia w drodze ustawy, to może okazać się, że w majątku zmarłego nie pozostają żadne prawa lub rzeczy, które mogłyby stanowić przysporzenie dla majątku spadkobierców. Z takimi sytuacjami najczęściej mamy do czynienia, gdy jeszcze za swojego życia spadkodawca daruje nieruchomość lub inne cenne rzeczy dla osób trzecich, w tym również tylko części spadkobierców ustawowych. W taki sposób tworzy się pewien paradoks – z jednej strony formalnie jest się spadkobiercą i sąd może wydać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, ale faktycznie nie ma czego fizycznie odziedziczyć.
W tych dwóch najczęściej występujących przypadkach zstępni, małżonek i rodzice uzyskują prawo do żądania zachowku – od spadkobiercy/ów testamentowych albo od osób obdarowanych za życia spadkodawcy.
Kwota, o jaką możemy wystąpić w ramach zachowku to połowa wartości udziału spadkowego, który przypadłby nam, gdyby doszło do dziedziczenia z ustawy.
Co istotne, a w zasadzie najważniejsze z punktu widzenia uprawnionego do zachowku, to sposób ustalania udziału spadkowego.
Przy obliczaniu zachowku uwzględnia się darowizny i zapisy windykacyjne uczynione przez spadkodawcę na rzecz jakichkolwiek osób, w tym również spadkodawców ustawowych i testamentowych. Oznacza to tyle, że chociaż w momencie śmierci spadkodawcy dana rzecz nie wchodzi w skład majątku spadkowego, to jednak podliczając wartość majątku po spadkodawcy, należy dodać również wartość rzeczy darowanej. Ma to istotne znaczenie zwłaszcza w sytuacji gdy darowano rzeczą była nieruchomość o dużej wartości.
Jeżeli już ustalimy, że jesteśmy uprawnieni do zachowku i wiemy, jaką kwotę możemy żądać, należy skierować swoje kroki do sądu.
W powyższym zakresie Multikancelaria oferuje kompleksowe i profesjonalne usługi prawne, które polegają na otrzymaniu porady prawnej przez specjalistów z zakresie prawa spadkowego. Dodatkowo w ramach Multikancelarii mogą otrzymać Państwo nie tylko samą poradę prawną, ale również możliwość zastępstwa w postepowaniu sądowym przez profesjonalnego pełnomocnika.